واکاوی اخلال ترکیه در مسیر دسترسی ایران به اروپا

خبرگزاری تسنیم- با توجه به تحولات جاری در سوریه و نقش ترکیه در این بحران، آینده روابط ایران و اروپا تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. ترکیه با گام های اولیه خود در اخلال در مسیر انحصاری دسترسی ایران به اروپا، تلاش دارد تا موقعیت خود را در منطقه تقویت کرده و نفوذ ایران را کاهش دهد.

سقوط دولت بشار اسد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ غرب آسیا، تأثیرات عمیق و گسترده ای بر روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این منطقه خواهد داشت. این بحران نه تنها به جنگ داخلی خونین و تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک سوریه منجر شد، بلکه تحولات ژئوپولیتیکی جدیدی را نیز به همراه داشت. سقوط دولت بشار اسد و ظهور گروه های مسلح مختلف، موجب تغییرات عمده ای در توازن قدرت در سوریه، شکل گیری مجدد گروه های تروریستی، بحران انسانی ناشی از جنگ، باز شدن مسیر رژیم صهیونیستی به منطقه جولان و افزایش چپاول منابع نفتی سوریه توسط آمریکا شد.

سوریه از دیرباز به عنوان یک پل ارتباطی میان غرب آسیا و اروپا شناخته می شود. موقعیت جغرافیایی این کشور آن را به کانونی تجاری و سیاسی تبدیل کرده بود. با تحولات اخیر، وضعیت این کشور دچار تغییرات عمده ای شده که منجر به ظهور گروه های مسلح و دخالت قدرت های خارجی گردید. ایران نیز برای تقویت کشورهای مقاومت و افزایش بازوهای تجاری خود در منطقه غرب آسیا، به دنبال ایجاد کریدوری زمینی از تهران تا بیروت و در نهایت مدیترانه بود تا نقشی پررنگ در کریدور شرق-غرب ایفا کند.

یکی از پیامدهای سقوط دولت بشار اسد در سوریه، وارد شدن ایران و ترکیه به جنگ کریدوری در منطقه است که در آن، ترکیه اقدام به اخلال در مسیر دسترسی ایران به اروپا کرده است. ترکیه با کنترل مسیرهای تجاری و ترانزیتی، موانعی در مسیر ایران برای دسترسی به بازارهای اروپایی ایجاد کرده و سعی دارد موقعیت خود را در منطقه تقویت کرده و نفوذ ایران را کاهش دهد.

ترکیه با اعمال سیاست های تجاری و ترانزیتی، همچون افزایش تعرفه ها و محدودیت ها، به بهانه های سیاسی و غیرسیاسی، به اقتصاد ایران آسیب وارد می کند. به عنوان مثال، لغو معافیت مالیات بر سوخت کامیون های ترانزیتی ایران از تاریخ 8 دی ماه سال جاری، منجر به اختلال در تردد روزانه 300 کامیون از مرز بازرگان شد. این تصمیم نه تنها باعث ایجاد صف های طولانی رانندگان شده، بلکه وضعیت سختی را به ویژه در شرایط آب و هوایی دشوار برای آنها به وجود آورده است.

طبق قانون جدید، کامیون های ایرانی پس از ورود به ترکیه باید مالیاتی معادل ظرفیت باک سوخت خود پرداخت کنند که میزان این مالیات 155 درصد مالیات ویژه مصرف کننده در ترکیه است. این اقدام، به گفته رسانه های ترکیه، بر اساس عمل متقابل انجام شده است. در عمل، کامیون داران ایرانی باید به ازای هر لیتر ظرفیت باک سوخت خود، مبلغ 27 لیر پرداخت کنند، که این مبلغ به طور متوسط معادل 60 تا 80 میلیون تومان برای هر باک سوخت می شود.

چالش ها و رقابت های ژئوپلیتیک ایران و ترکیه

با توجه به تحولات اخیر، روابط ایران و ترکیه تحت تأثیر رقابت های ژئوپلتیک و اقتصادی قرار خواهد گرفت. هرچند دو کشور در برخی زمینه ها همکاری هایی دارند، اما رقابت های ژئوپلتیک و اقتصادی می تواند به تنش هایی میان آنها منجر شود. این وضعیت ممکن است منجر به شکل گیری رقابتی کریدوری و ترانزیتی جدید میان تهران و آنکارا شود که می تواند به نفع دیگر بازیگران منطقه ای و بین المللی باشد.

از منظر ژئوپلیتیک، سقوط سوریه و اقدامات ترکیه نشان دهنده تغییرات عمده ای در توازن قدرت در غرب آسیا است. ترکیه با استفاده از موقعیت جغرافیایی خود و روابط نزدیک با کشورهای غربی، سعی دارد به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه ظاهر شود. در این میان، ایران به دلیل تحریم ها و فشارهای بین المللی با چالش های جدی مواجه است. این تغییرات می تواند به شکل گیری اتحادهای جدید در منطقه منجر شود که تأثیرات عمیقی بر سیاست های خارجی کشورهای مختلف به ویژه ایران خواهد داشت.

با توجه به تحولات جاری در سوریه و نقش ترکیه در این بحران، آینده روابط ایران و اروپا تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. ایران همچنان به دنبال دسترسی به بازارهای اروپایی است، اما چالش های ناشی از سیاست های ترکیه و همچنین تحریم های بین المللی ممکن است مانع از تحقق این هدف شود. آینده این روابط نه تنها به تحولات در سوریه، بلکه به رقابت های منطقه ای و تغییرات ژئوپلیتیکی وابسته خواهد بود.

محمدمهدی کریمی قهی-کارشناس ترانزیت

انتهای پیام/